Μουσείου Εκπαίδευσης Αγίου Δημητρίου
Η ιδέα δημιουργίας του Μουσείου
Στο μικρό Μουσείο Eκπαίδευσης του Αγίου Δημητρίου που είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε, τα εκθέματα από μόνα τους αποτελούν ένα ταξίδι στο χρόνο για τους νεότερους αλλά και «νόστιμον ἦμαρ» στη σχολική μνήμη όλων ημών των μεγαλύτερων σε ηλικία καθότι τα ζήσαμε και συχνά ο στοχασμός μας νιώθει την ανάγκη να γυρνά πίσω στα χρόνια εκείνα τα σχολικά και να τα αναπολεί.
Οι χάρτες στους τοίχους, τα παλιά θρανία, οι πίνακες, τα κιτρινισμένα από την πατίνα του χρόνου αναγνωστικά, τα μαθητικά τετράδια και λευκώματα καθώς και οι παλιές μηχανές προβολής ανάμεσα στα εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ζούνε και αναπνέουν τη σχολική ατμόσφαιρα που βίωναν τότε οι μαθητές στις τάξεις των σχολείων τους εκείνα τα φτωχικά αλλά τόσο ρομαντικά χρόνια.
Η ιδέα της δημιουργίας μιας συλλογής εκπαιδευτικού υλικού παλαιότερων χρόνων συναντήθηκε με το Δ/ντή του 20ου Δημοτικού Σχολείου Αγίου Δημητρίου κ Βάσιο Θανάση στις αποθήκες του παλιού σχολικού κτιρίου του 9ου Δημοτικού τη χρονική περίοδο κατά την οποία τα δυο σχολεία συστεγάζονταν. Στα σκοτεινά υπόγεια του κτιρίου βρισκόταν αραχνιασμένο το πρώτο ουσιαστικά μέρος των εκθεμάτων ως «υλικό απόσυρσης». Ο φωτισμένος δάσκαλος αφιέρωσε στην «ωραία» ιδέα πρώτα την απόφασή του να βγάλει από το σκοτάδι και να αναδείξει το πολύτιμο αυτό ιστορικό υλικό κι ύστερα πολύ από το χρόνο του και το μεράκι του για να το συγκεντρώσει και να το ταξινομήσει. Με τη συνδρομή πολλών Δ/ντων των Δημοτικών Σχολείων του Δήμου και τις προσφορές υλικού κι από άλλους φίλους δασκάλους και κατοίκους των γύρω περιοχών τα εκθέματα συγκεντρώθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν. Τα τελευταία χρόνια αυτός ο πλούτος των εκθεμάτων που συγκεντρώθηκαν φιλοξενούνται σε τρεις υπόγειους χώρους του 20ου Δημοτικού Σχολείου και αναδιπλώνουν την ιστορία των παλιών σχολικών τάξεων σε μαθητές των δημοτικών σχολείων του ομώνυμου Δήμου που το επισκέπτονται κατά καιρούς.
Σύντομη παρουσίαση των χώρων του Μουσείου
Το φωτογραφικό υλικό που παραθέτουμε προέρχεται από το ιστολόγιο του Μουσείου αλλά κι από αντικείμενα που φωτογραφήσαμε κατά την επίσκεψή μας στο χώρο καθώς μας φάνηκαν ιδιαίτερα και κατά κάποιον τρόπο μοναδικά.
Στον πρώτο χώρο του υπόγειου Μουσείου καθίσαμε στα παλιά θρανία μιας σχολικής αίθουσας που έφερε και το σχετικό διάκοσμο με τους χάρτες και τις εικόνες αναρτημένους στους τοίχους. Πλάι στον πίνακα της εποχής δυο μαθητικές στολές, «οι μπλε ποδιές με τους άσπρους γιακάδες» που τις είχαμε φορέσει κι εμείς εκείνα τα χρόνια που η ομοιόμορφη εμφάνιση των μαθητών ήταν μια γενική εικόνα του σχολικού σκηνικού.
Στον παρακείμενο μικρότερο χώρο βρεθήκαμε μέσα στο γραφείο του Διευθυντή του παλιού σχολείου που έφερε και την ανάλογη επίπλωση.
Στη σχολική αίθουσα των παιδικών μας χρόνων μέσα σε κλειστές προθήκες ανακαλύψαμε και παλιά βιβλία , τετράδια και λευκώματα των μαθητών της εποχής εκείνης που πραγματικά μας «ξανακάθισαν στα θρανία».
Στο δεύτερο χώρο οι τοίχοι είχαν κι αυτοί τη δική τους ιστορία. Οι εικόνες από τα μαθήματα της Φυσικής και της Χημείας και οι πολυάριθμοι ιστορικοί χάρτες προσέλκυσαν τα βλέμματά μας επιβεβαιώνοντας πως είχε και το σχολείο των παλιών καιρών τα δικά του αξιόλογα εποπτικά μέσα διδασκαλίας.
Στον ίδιο χώρο εκτίθενται επίσης και γραφομηχανές, όπως και όργανα Φυσικής και Χημείας.
Η μεγάλη αίθουσα του τρίτου χώρου θα λέγαμε ότι είναι αφιερωμένη στα πιο σύγχρονα εποπτικά μέσα μιας νεότερης περιόδου όπου οι μηχανές προβολής άρχισαν να μπαίνουν σταδιακά στις σχολικές τάξεις εφοδιάζοντας τη διδασκαλία του μαθήματος με ένα πρόσθετο διδακτικό εργαλείο.
Ενισχυτές, μαγνητόφωνα ,πολύγραφοι, εκτυπωτές , μηχανήματα φωτεινών εικόνων και κινηματογραφικές μηχανές οι οποίες πρόσθεταν στη διδασκαλία του μαθήματος τη «ζωντανή εικόνα» εκτίθενται στο χώρο αυτό.
Από τη στιγμή που έσβησαν για λίγο τα φώτα και όσο παρακολουθούσαμε μια μικρή εκπαιδευτική ταινία με θέμα τις «γεωργικές καλλιέργειες στην Ελλάδα» νιώθαμε έντονα μέσα σε αυτή τη σκοτεινή αίθουσα, που η προβολή της ταινίας την έκαναν να μοιάζει μαγική, τα ίδια γλυκά συναισθήματα της σχολικής μας ηλικίας να επιστρέφουν.
Η μεγάλη έκπληξη όμως μας περίμενε στην τελευταία μικρή αίθουσα όπου βρίσκεται ακόμα υπό διαμόρφωση το φτωχικό δωμάτιο του «μονοθεσίτη δασκάλου». Ένα κρεβάτι, ένα μικρό τραπέζι για γραφείο, η βρυσούλα στον τοίχο και το παλιό «φανάρι» για την ξηρά τροφή τα μόνα έπιπλα. Ένα παλιό μπαούλο ακόμα γεμάτο με βιβλία και ίσως ο επισκέπτης ανοίγοντάς το να αισθανθεί και το μεγάλο όραμα του δασκάλου να ζεσταίνει αυτό το μικρό δωμάτιο.
Οι εντυπώσεις μας
Καθώς η σιδερένια πόρτα του υπόγειου Μουσείου έκλεισε πίσω μας και εμείς ανεβαίναμε τη μαρμάρινη σκάλα για να βγούμε στον προαύλιο χώρο του σχολείου είχαμε μια περίεργη αίσθηση. Παρόμοια ίσως αίσθηση με αυτήν που θα είχε και κάποιος αρχαιολόγος αν ανακάλυπτε κάτω από τη γη να βρίσκονται ευρήματα μεγάλης ιστορικής και πολιτισμικής αξίας και αφήνονται να τα καλύπτει το σκοτάδι. Σίγουρα νιώσαμε κι εμείς την αδήριτη ανάγκη του να έρθει κάποτε αυτός ο θησαυρός στο φως ώστε να έχουν την ευκαιρία όλοι οι άνθρωποι που επισκέπτονται το χώρο που φυλάσσεται να τον βλέπουν και να τον θαυμάζουν.
Ολοκληρώνοντας το αφιέρωμά μας σε αυτό το μικρό αλλά πολύ αξιόλογο Μουσείο εκπαίδευσης του Αγίου Δημητρίου οφείλουμε πιστεύω να ευχαριστήσουμε για την ξενάγηση στο χώρο το δάσκαλο κ. Βάσιο που υπήρξε ο εμπνευστής αλλά και ο άνθρωπος που αφιερώνει πολύ από τον προσωπικό του χρόνο να τον οργανώνει, να τον εμπλουτίζει και να τον συντηρεί. Θα θέλαμε επίσης να επαινέσουμε και την ομάδα των δασκάλων που βοηθούν και στηρίζουν αυτό το μεγαλόπνοο έργο. Παρόμοια στήριξη όμως πιστεύουμε ότι πρέπει να τύχει αυτή η αξιόλογη δράση κι από τους τοπικούς φορείς κι από την πολιτεία. Ελπίζουμε ότι σύντομα αυτός ο «σχολικός θησαυρός» θα βρει έναν χώρο επισκέψιμο να στεγαστεί παρόμοιο με αυτόν που περιγράφει στο ποίημά του ο ποιητής μας για το σχολειό που ονειρεύτηκε:
«απλόχωρο, μεγάλο…..
μακριά τ’ ανήλιαγα σοκάκια…
και τα πορτοπαράθυρα των τοίχων περίσσια…»
Να μπαίνει ο ήλιος στο Μουσείο και να φωτίζει τις αίθουσες που φυλάσσουν θησαυρούς. Γιατί ένας τέτοιος χώρος πιστεύουμε ότι αρμόζει στην πλούσια και αξιόλογη αυτή συλλογή σχολικού υλικού για να μπορούν οι μαθητές όλων των σχολείων καθώς και το κοινό να τον επισκέπτονται.
Έρευνα και επιμέλεια κειμένου:
Στεφανίδης Γιάννης
Στον ιστότοπο της παρουσίασης του Μουσείου αναφέρονται τα ονόματα των δασκάλων οι οποίοι συνέβαλλαν στην όμορφη αυτή προσπάθεια, ο καθένας με το δικό του τρόπο: Βάσιος Θανάσης, Γρυμάνης Θανάσης, Ηλιόπουλος Πάνος και Σαπρίκης Χρίστος.
